Isocyanaten: Waarom ze belangrijk zijn en hoe producenten hun risico's kunnen beheren

Alle producenten in de meubel- en bouwelementenmarkt gebruiken lijmen om hun producten in elkaar te zetten. Polyurethaan (PUR) smeltlijmen genieten de voorkeur voor veeleisende toepassingen zoals randverlijming, vlak lamineren en profielommanteling, omdat ze het volgende bieden:

• Beste warmteresistentie in zijn klasse
• Ongeëvenaarde vochtbestendigheid
• Breed adhesiespectrum
• Laag lijmgewicht bij aanbrengen

Tijdens het aanbrengen worden PUR-smeltlijmen verhit tot gesmolten toestand en uitgehard met vocht, waardoor een vernet polymeer wordt gevormd dat bestand is tegen hitte en chemische producten. Deze veelzijdige 'bouwsteen' kan worden gebruikt om een bijna oneindige verscheidenheid aan polymeren te maken, waardoor de lijm zich kan hechten aan verschillende ondergronden (waaronder hout, kunststof, glas en de meeste metalen), hun verschillende mate van thermische expansie kan compenseren en uiteindelijk de beste eigenschappen kan bieden:

• Groot assortiment toepassingen (randverlijming, rechtlijnig, zacht vervormen, oppervlakteverlijming, lamineren, profielommanteling)
• Hoge warmteresistentie (>150°C/>302°F) en koudflexibiliteit
• Uitstekende bestendigheid tegen vocht en oplosmiddelen

PUR-smeltlijmen worden gevormd uit isocyanaten (technisch gezien di-isocyanaten) en polyolen. Deze worden gecombineerd tot een tussenliggende 'precursor' die bij onze klanten wordt uitgehard tot een volledig vernet polymeer met een extreem hoog moleculair gewicht. Dit is wat bekend staat als een reactief product; dergelijke producten bevatten nog steeds een kleine hoeveelheid vrije monomere, zeer reactieve di-isocyanaten.

Wanneer een PUR-massa tijdens het aanbrengen wordt verhit, neemt de dampdruk van alle afzonderlijke monomere en polymere componenten toe (zoals bij elke organische massa). Hoewel monomeer di-isocyanaat een lage dampdruk heeft (0,000005mmHg bij 20˚C), is het nog steeds mogelijk dat kleine hoeveelheden in de lucht terechtkomen (en de kans hierop neemt toe bij hogere temperaturen). Als damp vormt het een risico voor operators omdat inademing of contact met de huid kan leiden tot sensibilisatie en ernstige astma-aanvallen kan veroorzaken bij verdere blootstelling.

Dit is waar micro-emissieproducten - een categorie geïntroduceerd door Henkel, die minder dan 0,1% monomeer-di-isocyanaat bevat - in het spel komen. Traditionele polyurethaan smeltlijm bevat maar liefst 2-5% monomeer di-isocyanaat.

Door over te schakelen op micro-emissieoplossingen, in combinatie met maatregelen om huidcontact onder controle te houden - afzuigsystemen, persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM), beschermende schermen enzovoort - wordt het risico tot het laagst mogelijke niveau teruggebracht. Bovendien zijn micro-emissieproducten vrijgesteld van toekomstige voorschriften, kunnen ze op dezelfde lijn worden gebruikt als conventionele smeltlijmen en bieden ze dezelfde standaard in het resulterende product. Daarom zijn ze een handige en veilige oplossing voor bedrijven.

Dit risico van isocyanaten in de lucht wordt al erkend en gereguleerd door middel van grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling. Er is momenteel een regelgevend initiatief om deze grenswaarden te verlagen - het meest prominent via REACH (Registratie, Evaluatie, Toestemming en Beperking van Chemische producten), een reeks voorschriften geïntroduceerd door het Europees Agentschap voor Chemische Producten. In augustus 2020 werd een bijgewerkte versie van bijlage XVII van REACH van kracht, met strengere beperkingen voor zuivere di-isocyanaten en mengsels die di-isocyanaat bevatten.

Sinds 24 februari 2022 moet op de verpakking van alle di-isocyanaat bevattende producten (ongeacht of ze los worden geleverd of als onderdeel van een mengsel met andere producten, zolang de di-isocyanaatconcentratie hoger is dan 0,1%) een vermelding staan met de opmerking: „Sinds 24 augustus 2023 is adequate training vereist vóór industrieel of beroepsmatig gebruik.” Vervolgens mogen ze vanaf 24 augustus 2023 helemaal niet meer worden gebruikt, tenzij aan strenge vereisten wordt voldaan, zoals hieronder wordt uitgelegd.

Professionele gebruikers van isocyanaten moeten aan een van de volgende twee vereisten voldoen. De eerste is dat de concentratie di-isocyanaten lager is dan 0,1% in alle mengsels die ze gebruiken. De tweede is dat alle industriële of professionele gebruikers een training over veilig gebruik van de stoffen moeten volgen en gecertificeerd moeten zijn voordat ze ermee mogen werken. Deze training is elke vijf jaar verplicht. Ga voor meer informatie en om trainingsmaterialen te downloaden naar safeusediisocyanates.eu.

Henkel is marktleider in micro-emissielijmtechnologieën, met meer dan tien jaar ervaring in ontwikkeling, productie en klantenservice. Onze PUR-micro-emissie-smeltlijmproducten stellen klanten in staat om te voldoen aan de vereiste 'minder dan 0,1% di-isocyanaatconcentratie', waardoor ze hun huidige processen veilig kunnen voortzetten zonder verdere training te volgen.

Uiteindelijk is het de keuze van elke klant welke route hij of zij volgt om aan de voorschriften te voldoen: micro-emissieproducten gebruiken of de nodige training volgen. Wat ze ook kiezen, wij zullen er zijn om hen te ondersteunen, met onze hoge standaard van technische ondersteuning, technische service en uitgebreide R&D-activiteiten, ondersteund door jarenlange ervaring om micro-emissieproducten naadloos en effectief te laten werken in echte productieomstandigheden.

Er zullen steeds meer veilige en duurzame technologieën opduiken en op grote schaal worden toegepast. Bij Henkel zijn we altijd op zoek naar nieuwe technologieën waarmee onze klanten in veel verschillende industrieën hun doelen kunnen bereiken en vooruitgang kunnen boeken op het gebied van duurzaamheid.

Omdat lijmen alomtegenwoordig is, moeten we ze zo veilig en praktisch mogelijk maken. Overschakelen op minder of idealiter ongevaarlijke ingrediënten is niet alleen beter vanuit het oogpunt van regelgeving, maar ook voor de menselijke gezondheid en het milieu. Wij raden aan om de nieuwste productinnovaties te combineren met de 'veiligheidsgordel' van risicobeheer.

Op een breder niveau zullen steeds meer klanten en consumenten verzoeken om duurzame producten en oplossingen. Nu de vraag er duidelijk is, kunnen we met voorrang disruptieve oplossingen ontwikkelen, zoals biogebaseerde of recycleerbare lijmen.

Het is waar dat lijmen slechts een klein deel uitmaken van de cradle-to-grave uitstoot van bijvoorbeeld een keukenblok. Maar we zitten in een vooruitdenkende industrie. Het bewustzijn groeit en we omarmen allemaal de noodzaak om actie te ondernemen tegen klimaatverandering. Het wordt een steeds groter aandachtspunt voor ons.